Kategoria: Zioła w polskim domu
Związki mineralne
Związki mineralne — tak w formie makro-, jak i mikroelementów — dzięki zawartym w nich pierwiastkom oraz zdolności rozpuszczania się w soku komórkowym, odgrywają poważną rolę w życiu człowieka. Ostatnio zwrócono na niektóre z nich szczególną uwagę, ze względu na częsty niedobór i wpływ tego braku na organizm ludzki. Niekiedy pełnią one funkcję katalizatorów w działalności enzymów. Brak tych mikroelementów powoduje w organizmach wyższych (u człowieka lub zwierzęcia) poważne zaburzenia i związane z tym choroby . Istotną rolę odgrywa również promieniotwórcze działanie pierwiastków, co obecnie coraz szerzej uwzględnia się w dochodzącej do głosu nowej gałęzi wiedzy — radiestezji.
Grupy botaniczne
Rośliny zielarskie należą do różnych grup botanicznych, które łączy głównie przydatność dla potrzeb człowieka. Potrzeb te jednak są różnorakie. Najważniejszą grupę stanowią rośliny lecznicze, znajdujące szerokie zastosowanie w medycynie i weterynarii. Te dziedziny wiedzy należy uważać za naj starsze, ponieważ istnieją od początków byt owania człowieka.
Do drugiej grupy należą rośliny przyprawowe, stojące na pograniczu między roślinami leczniczymi i tymi, które stanowią pożywienie. Dawniej były dodatkiem wyłącznie ze względów smakowych i zapachowych. Obecnie uznaje się ich walory również z uwagi na zawarte w nich substancje, ułatwiające trawienie i właściwe przyswajanie pożywienia.
Rosliny ojekowe i miododajne
Rośliny olejkodajne lub, jak mówimy w skrócie, olejkowe to te, które zawierają duże ilości olejków eterycznych i używane są do ich ekstrakcji. Służą one do aromatyzowania produktów spożywczych, leków i kosmetyków. Większość z nich ma również właściwości lecznicze. Rośliny barwierskie, które w soku komórkowym zawierają barwniki naturalne, przydatne są do farbowania produktów spożywczych, tkanin i innych przedmiotów użytkowych. Często ujawniają one swoje właściwości barwiące dopiero w środowisku o określonym odczynie, co umożliwia zachowanie trwałości barwy. Rośliny miododajne zawierają nektar lub pyłek kwiatowy potrzebny pszczołom do życia i produkcji miodu, przy czym nektar pochodzący z roślin leczniczych ma na ogól te same właściwości, jakimi odznacza się roślina, z której był zbierany.
Rośliny garbnikowe
Czasami wyodrębniamy także mało już dziś znaną grupę roślin garbnikowych, obfitujących w związki, zwane garbni kami, które służą głównie do garbowania skór. Podział ten jest w gruncie rzeczy formalny i trudny do przepro wadzenia, ponieważ wiele roślin zalicza się do kilku lub co najmniej dwu grup. I tak, lawendę można zaliczyć do roślin leczniczych, olejkodajnych, a nawet ozdobnych ; dąb — do leczniczych, barwierskich i garbnikowych; mniszek – do leczniczych oraz miododajnych itp. Rodzaje surowców zielarskich. Różne części tej samej rośliny zawierają na ogół różne i w różnych ilościach gromadzone substancje przydatne Człowiekowi.
Aklimatyzacja
Takie próby dostosowania się roślin do nowych warunków sterowane przez człowieka nazywamy aklimatyzacją. Odgrywa ona poważną rolę w zielarstwie. Przez wiele wieków, a nawet tysięcy lat, zielarstwo opierało się głównie na zbiorze roślin ze stanu naturalnego, to jest z miejsc występowania poszczególnych gatunków. Miejscowi lub wędrowni zbieracze — w miarę poznawania roślin i umiejętności ich wykorzystywania — stanowiska te eksploatowali. Z biegiem lat człowiek chciał posiadać rośliny zielarskie w najbliższym otoczeniu i — podobnie jak to miało miejsce z warzywami — próbował je przenosić i uprawiać. Część roślin samorzutnie przemieszczała się przez nasiona za pomocą wiatru lub zwierząt w stosunkowo nieraz odległe rejony, gdzie znajdowała także korzystne warunki do rozwoju i przystosowywała się do nich.
Odkrycia nowych lądów
Do przemieszczania się niektórych gatunków roślin zielarskich z odległych kontynentów przyczyniały się odkrycia nowych lądów. Zasadniczym jednak hamulcem w tym procesie były zawsze odmienne warunki środowiskowe poszczególnych rejonów świata. Można wyróżnić cztery zasadnicze regiony klimatyczne, między którymi te przemieszczenia następowały: strefa klimatu chłodnego, umiarkowanego (do którego należy Polska), ciepłego i tropikalnego. Najtrudniejsze jest przystosowanie się roślin do klimatu o diametralnie różnych warunkach, znacznie łatwiejsze natomiast do klimatu zbliżonego do warunków, z których roślina pochodzi. Większość roślin zielarskich uprawianych w Polsce pochodzi z klimatu ciepłego, przeważnie z pobrzeży Morza Śródziemnego lub z Azji Mniejszej (anyż, czarnuszka, estragon, hyzop, kolendra, koper włoski, lawenda, melisa, ruta, szałwia czy tymianek).
Loading ...